•      سنگ‌ها و كاني‌هاي گرانبها از ديدگاه محيط تشکیل جايگاه متفاوتی دارند و طيف بسيار گسترده‌ای‌ از شرايط فشار و دما در پيدايش آن‌ها اثر گذار است. به طوركلي خاستگاه سنگ‌هاي قيمتي را مي‌توان به صورت زير دسته بندي كرد:
    1. خاستگاه ماگمايي
    2. خاستگاه دگرگوني
    3. خاستگاه رسوبي
    4. خاستگاه آلي

    خاستگاه ماگمايي

         كاني‌هاي گرانبها با خاستگاه آذرين، ساختماني بلورين دارند و پيدايش آن‌ها در شرايطي آرام و پايدار و غلظتي متناسب و زماني به نسبت طولانی انجام مي‌شود. محلول‌هاي سازنده در شرايط عادی اغلب در حالت اشباع نيستند، گاه دما و فشار، آن‌ها را از شرايط اشباع دور مي‌سازد. تغيير شرايط، افزایش غلظت، كاهش تدریجی دما و وجود فضای کافی در تبلور كاني موثر هستند  و به هر ميزان كه شرایط فوق مطلوب‌تر باشد، مرغوبيت کانی افزایش می‌یابد.
     

    خاستگاه دگرگوني

         سنگ‌های دگرگونی بر اثر ایجاد تغییرات در گرما، فشار و واکنش با محلول‌ها ایجاد می‌شوند. در طبیعت محیط‌های دگرگوني بسیاری وجود دارند. حركت قطعات ليتوسفري محیط‌های متامورفیک متفاوتي را ایجاد می‌کند که ويژگي‌هاي بارز آن‌ها فشار و دمای بالاست. از کانی‌های تشکیل شده در این محیط، می‌توان ژادئیت (Jadeite) یا ژاده را نام برد. سنگ‌های دگرگونی ناحیه‌ای شامل بسیاری از سنگ‌هایی می‌شودکه بر اثر افزایش دما و فشار، دفن شده و تغییر شکل پیدا کرده‌اند.  برخي از کانی‌هایی که در این سنگ‌ها یافت می‌شوند عبارتند از گارنت، کوردیریت، اسپینل، آندالوزیت، استارولیت و اپیدوت.
     

    خاستگاه رسوبی:

          در این دسته آب نقش اساسي در تشكيل كاني يا گوهر دارد به گونه‌اي كه آب‌ها با کانی‌ها واکنش می‌دهند و آن‌ها را در خود حل می‌کنند. قابلیت نگهداری عناصر کانی‌ها به وسیله آب، بستگی به شرایط محیط دارد. چنانچه شرایط فوق تغییر کند این کانی‌ها ته نشست می‌کنند. برای مثال تشکیل بلور‌های نمک بر اثر تبخیر آب دریا را می‌توان نام برد. نوع کانی تشکیل شده بستگی به نوع عناصر حل شده در آب و دماي آب دارد. چنانچه واکنش آب با سنگ‌های غنی از سیلیس صورت گرفته باشد برای مثال ماسه سنگ‌ها، کانی غنی از سیلیس ایجاد می‌شود. به طور مثال کلسدونی و اپال را می‌توان نام برد.
     

    خاستگاه آلی

         گوهرهای فراوانی وجود دارند ک طي فرایندهای متابولیسمی موجودات زنده تشکیل می‌شوند. این گوهرها در ترکیب خود دارای مقداری مواد آلی همراه با مواد معدنی هستند که در ساختمان موجودات زنده به کار گرفته شده است، مانند مروارید، عاج، کهربا، شبق، مرجان و...
         دنیای گوهرها، دنیای زیبا و رنگارنگ مملو از سنگ‌های قیمتی ارزشمندی است که هر یک شرایط خاص زمین‌شناسی را برای به وجود آمدن خویش طلب کرده و به خاطر نادر بودنشان در طبیعت خواستاران فراوانی دارند. آنچه باید در این زمینه مورد توجه قرار گیرد این است که یک زمین‌شناس بایستی از دید گوهرشناسی به هر سنگی که پیش روی خود در فیلد می‌بیند نظر داشته باشد تا ارزش واقعی بسیاری از گوهرها را که شاید بی توجه بارها از کنار آن گذشته است دریابد. هزاران کانی مثلا پیدوت، دیوپسید، اوپال، گارنت، آندالوزیت، کردیریت و ... امروزه از ارزش فوق العاده خوبی در علم گوهرشناسی برخوردارند در حالی که بسیاری از زمین شناسان ما مانند دیگر مردم تنها گوهرهای الماس، فیروزه و یاقوت را ارزشمند دانسته و بدون اعتنا از کنار سایر گوهرها در این بهشت زمین شناسی (ایران) عبور می‌نمایند.
         ایران کشوری است که از لحاظ زمین‌شناسی دارای پتانسیل مناسب از لحاظ مواد معدنی و از جمله سنگ‌هاي قیمتی و نیمه‌قیمتی است. برخی از مهمترین آن‌ها عبارتند از : فيروزه، عقيق، ژاسپر،کوارتز، گارنت و ....
         خراسان رضوی از نظر اندیس‌های معدنی‌ای همچون فیروزه و آگات (عقیق)، بریل (آکوامارین)، سافیر، یاقوت، روتیل، ارتوکلاز، فیروزه قوچانی (کریزوکلا)، ژاسپر، عقیق سلیمانی، اوپال، گارنت، درکوهی، رزکوارتز، آندالوزیت، ایلمنیت، آراگونیت و پلی گورسکیت حائز اهمیت است.

     
ارتباط با ما

نشانی دبیرخانه: مشهد شهر جهانی صنایع دستی گوهر سنگ، بوستان کوهسنگی، موزه بزرگ خراسان

تلفن تماس: 37259311_37269070_37269502-051 داخلی 110,111

فکس: 05137269502

آدرس سایت: gemstones.razavichto.ir

ایمیل:  shahrejahanigoharsang@iran.ir
تمامی حقوق این پورتال متعلق است به اداره کل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری استان خراسان رضوی مجری پورتال : شرکت داده پردازی پویان ابتکار شرق